Ημερολόγιο εργασιών για την ελιά Καλαμών

Η καλλιέργεια της ελιάς είναι μια απαιτητική καλλιέργεια η οποία χρειάζεται από τους παραγωγούς αυξημένη προσοχή καθ’ όλη την περίοδο του χρόνου αφού οι απαιτήσεις αλλά και τα προβλήματα είναι αρκετά.

Στο άρθρο αυτό θα αναπτύξουμε όλα τα προβλήματα και τις εργασίες (ανά μήνα) που πρέπει ιδανικά να κάνει ένας παραγωγός ώστε να επιτύχει τη μέγιστη ποιότητα καρπού σε μια ετήσια σταθερή βάση.

Ιανουάριος

1. Μυκητολογική προστασία

Φυσιολογικά η συγκομιδή έχει τελειώσει πρόσφατα (Δεκέμβριο). Χρήσιμη είναι εφαρμογή ενός ισχυρού χαλκούχου μυκητοκτόνου (Βορδιγάλειος Πολτός) το οποίο θα προσφέρει προληπτικά, επιφανειακή κάλυψη στους ταλαιπωρημένους από τη συγκομιδή βλαστούς και φύλλα του δένδρου στο κρίσιμο στάδιο των βροχοπτώσεων του χειμώνα.

2. Φυλλοδιαγνωστική και εδαφολογική ανάλυση

Προτείνεται ετησίως φυλλοδιαγνωστική ανάλυση, στην οποία ελέγχουμε την πληρότητα (ή τις ελλείψεις) των στοιχείων που υπάρχουν στις αποθήκες των φύλλων του δέντρου και θα χρησιμοποιηθούν κατά το πρώτο στάδιο ανάπτυξης και διαφοροποίησης οφθαλμών όταν αυτά, με την άνοδο της θερμοκρασίας βγουν από την απαραίτητη περίοδο λήθαργου που βρίσκονται αυτή την εποχή (Φεβρουάριο). Στην περίπτωση έλλειψης βασικών στοιχείων θα χρειαστεί να επέμβουμε διαφυλλικά με αυτά, για την υποβοήθηση των βασικών και κρίσιμων διεργασιών της περιόδου διαφοροποίησης.

Η εδαφολογική ανάλυση προτείνεται να γίνεται ανά τριετία, αφού γνωρίζοντας τις ετήσιες απαιτήσεις του δέντρου, τα αποτελέσματα των προηγούμενων εδαφολογικών αλλά και φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων, την εικόνα και την παραγωγή των δέντρων μπορούμε με σχετική ασφάλεια να επιλέξουμε τον τύπο και το χρόνο της ετήσιας λίπανσης των δέντρων. Στην περίπτωση που η εδαφολογική ανάλυση (ιδανική περίοδο λήψης δειγμάτων Νοέμβριος – Ιανουάριος) εμφανίσει ελλείψεις στοιχείων στο έδαφος (κυρίως ιχνοστοιχείων, φωσφόρου και καλίου) αυτή είναι η ιδανική περίοδος (Δεκέμβριος – Ιανουάριος) για να εφαρμόσουμε την συμπληρωματική λίπανση (των στοιχείων αυτών).

3. Ζιζανιοκτονία

Οι υψηλές τιμές του επιπέδου βροχοπτώσεων που επικρατούν αυτή την εποχή ευνοούν την ανάπτυξη ζιζανίων στους ελαιώνες, στοιχείο που λειτουργεί ανταγωνιστικά στην απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους από τα δέντρα (Φεβρουάριο). Αυτή την περίοδο εφαρμόζουμε ζιζανιοκτονία ώστε το χωράφι να είναι απαλλαγμένο από αυτά όταν χρειαστεί να εφαρμόσουμε τη βασική λίπανση.

4. Συμπληρωματική Λίπανση

Η συμπληρωματική λίπανση αφορά στοιχεία του εδάφους τα οποία χρειάζονται ρύθμιση και αφορά κυρίως στοιχεία τα οποία χρειάζονται ειδικές συνθήκες (υψηλές βροχοπτώσεις, μεγάλη διάρκεια αφομοίωσης κ.ο.κ.) για την καλύτερη διασπορά τους στο έδαφος. Λόγο της ιδιαιτερότητας της, η εφαρμογή είναι περιστασιακή και γίνεται με συγκεκριμένα στοιχεία (ιχνοστοιχεία, οργανική ουσία, φωσφόρου, καλίου) σε περιπτώσεις ελλείψεων κυρίως τους μήνες από Νοέμβριο έως και Ιανουάριο.

Φεβρουάριος

1. Λίπανση

Είναι ο μήνας που τα δέντρα βγαίνουν από το χειμερινό λήθαργο και ξεκινούν τη διαδικασία αναπαραγωγής μέσα από το στάδιο της διαφοροποίησης των οφθαλμών (2-2,5 μήνες πριν την ανθοφορία). Αυτή η περίοδος είναι από τις πλέον κρίσιμες και ευαίσθητες περιόδους για την παραγωγική ικανότητα του δέντρου. Στη διαδικασία διαφοροποίησης οι απαιτήσεις των δέντρων σε θρεπτικά στοιχεία και νερό βρίσκονται στα ανώτερα επίπεδα του έτους και για το λόγο αυτό προτείνεται η βασική λίπανση να εφαρμόζεται το πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου.

2. Κλάδεμα

Μια από τις πλέον σημαντικές εργασίες που είναι απαραίτητη για την παραγωγική διαδικασία της καλλιέργειας της ελιάς. Η καταλληλότερη περίοδος για την εργασία αυτή είναι το 3ο δεκαήμερο Φεβρουαρίου (20 Φεβρουαρίου έως 20 Μαρτίου) περίοδος που ακολουθεί την χειμερινή ισημερία (22 Φεβρουαρίου) όπου οι ακτίνες του ήλιου (παρόλο το πιθανό ψύχος) διατηρούν τη θερμοκρασία στα δέντρα σε ικανοποιητικά για την καλλιέργεια επίπεδα. Η σχετική ανθεκτικότητα της ελιές στο χειμερινό ψύχος δύναται να μας επιτρέψει να εφαρμόσουμε τη διαδικασία του κλαδέματος και νωρίτερα (σε κάποιες ελαιοποιήσιμες ποικιλίες το κλάδεμα εφαρμόζεται κατά τη συγκομιδή χωρίς ιδιαίτερα για το δέντρο προβλήματα).

Το κλάδεμα όταν εφαρμόζεται νωρίς, βοηθάει ουσιαστικά στην κατανομή των θρεπτικών ουσιών που απορροφούνται από τη ρίζα στα δυναμικά παραγωγικά τμήματα του δέντρου αυξάνοντας την δυναμικότητά τους στο μέγιστο δυνατόν. Σε αντίθετη περίπτωση η ποσότητα αυτή διανέμετε σε όλο τον οργανισμό του φυτού ακόμη και σε τμήματα τα οποία δεν πρόκειται να προσφέρουν στην παραγωγή μειώνοντας από τη μια τη δυναμικότητα των υγειών βλαστών και αυξάνοντας τις συνέπειες του κακού αερισμού από την ανάπτυξη πυκνής βλάστησης, ενώ σε περίπτωση όψιμου κλαδέματος (μετά την καρπόδεση)ποσοστό των θρεπτικών ουσιών θα έχει διανεμηθεί σε τμήματα του δέντρου τα οποία θα αφαιρεθούν, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τις απώλειες στοιχείων από το έδαφος.

3. Ράντισμα

Με το κλάδεμα όπως είναι φυσικό δημιουργούνται πηγές στα δέντρα οι οποίες είναι πιθανά σημεία εισόδου μυκήτων και βακτηρίων. Οπωσδήποτε μετά το κλάδεμα (και στην περίπτωση που αυτό αργήσει να εφαρμοστεί) προτείνεται επανάληψη ενός χαλκούχου μυκητοκτόνου το οποίο θα καλύψει τις πληγές και θα βοήθήσει στην καλύτερη φυσική υγειινή των δέντρων. Προς το τέλος Φεβρουαρίου (αρχές Μαρτίου) αρχίζουν να εμφανίζονται στα ελαιόδεντρα προσβολές από ακάρεα (Eriophyidae) τα οποία επιτίθενται στα τρυφερά τμήματα των δέντρων (Οφθαλμοί νεαρά φύλλα) και απομυζώντας χυμούς προκαλόντας ξήρανση και τελικά αποκόλληση τους. Σε δέντρα γερά με καλή φυτουγειά οι ζημιές που προκαλούνται κρίνονται χαμηλού επιπέδου, δύναται όμως οι ζημιές τους να είναι μεγάλης οικονομικής σημασίας όταν τα δέντρα που προσβάλλονται είναι αδύναμα. Σε αυτό το ράντισμα προτείνεται κάποια χαλκούχο σκεύασμα υδροξειδίου σε συνδυασμό με θειάφι ή κάποια χημική δραστική ουσία ακαρεοκτόνου δράσεως (abamectin). Στην εφαρμογή αυτή ωφέλιμο είναι να προστεθούν διαφυλλικά σκευάσματα τα οποία θα δώσουν άμεσα ενέργεια στο δέντρο που θα χρειαστεί για το στάδιο διαφοροποίησης και ανάπτυξης ταξιανθιών που θα ακολουθήσει.

Μάρτιος

Ο Μάρτιος είναι ο μήνας ο οποίος φυσιολογικά αρχίζει να εμφανίζεται η δυναμικότητα παραγωγής καρπού το τρέχον έτος. Οι αρχές του μήνα συμπίπτουν με τις εργασίες του Φεβρουαρίου (Κλάδεμα, Ράντισμα), παρακολουθώντας την εξέλιξη του ελαιώνα και παρεμβαίνοντας διορθωτικά σε κάθε πρόβλημα,  ενώ το τέλος του μήνα συμπίπτει με το στάδιο του μούρου το οποίο χρειάζεται επίσης προσοχή. Στο στάδιο αυτό θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τμήμα της αζωτούχου βασική λίπανσης ενώ χρειάζεται να ελέγξουμε και εντομολογικά και μυκητολογικά προβλήματα που εμφανίζονται αυτή την εποχή.

1. Λίπανση

Σε αυτή τη φάση ανάπτυξης τα δέντρα ακόμη έχουν ανάγκη από υψηλά ποσά ενέργειας και νερού. Η απαραίτητη υγρασία προσφέρεται συνήθως αυτή την εποχή μέσω των βροχοπτώσεων που ακόμη αυτή την εποχή είναι αρκετές. Η λίπανση με μια μικρή ποσότητα αζώτου αυτή την εποχή (20-25% των ετήσιων αναγκών) βοηθάει στην ενδυνάμωση του μούρου και στην αποθήκευση απαραίτητης ενέργειας κατά την απαιτητική περίοδο της άνθησης.

2. Ράντισμα

Η περίοδος αυτή λόγο των συνήθως μέτριων θερμοκρασιών και της υψηλής σχετικής υγρασίας που επικρατεί, είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη εντόμων (ακάρεα, καλόκορη, κηκιδόμυγα, κ.α.) και μυκήτων (Κυκλοκόνιο, κερκόσπορα, γλυοσπόριο). Ειδικά στην περίπτωση που τα προηγούμενα χρόνια έχουμε διαπιστώσει προσβολές από γλυοσπόριο στους καρπού η αντιμετώπιση για το συγκεκριμένο πρόβλημα, προτείνεται να ξεκινήσει από αυτό το στάδιο χρησιμοποιώντας μαζί με κάποιο δυνατό μυκητοκτόνο επαφής (Mancozeb, Υδροξείδιο ή υποξείδιο του Χαλκού) και κάποια από τα χημικά μυκητοκτόνα τα οποία καταπολεμούν το συγκεκριμένο μύκητα (tebuconazol, difenoconazol). Παράλληλα είναι απαραίτητη η εντομολογική καταπολέμηση με εγκεκριμένα για την εποχή και την καλλιέργεια σκευάσματα. Στο στάδιο αυτό το οποίο συνήθως είναι το 3^ο δεκαήμερο του Μαρτίου, μπορούμε και πάλι ανάλογα με την φυσική κατάσταση των δέντρων να βοηθήσουμε με στόχο την καρπόδεση τα δέντρα με την κατάλληλη διαφυλλική συνταγή.

Απρίλιος

1. Ράντισμα

Είναι ο μήνας που προηγείται της άνθισης (περίοδος γονιμοποίησης). Οι ατμοσφαιρική υγρασία και η θερμοκρασίες που επικρατούν αυτήν την περίοδο είναι στον υψηλότερο βαθμό επικινδυνότητας για την ανάπτυξη μυκήτων και εντόμων. Το τρίτο δεκαήμερο του μήνα (κρόκιασμα) είναι πολύ σημαντικό για την καταπολέμηση βασικών προσβολών που ¨ξυπνάνε¨ από τη διαχειμάζουσα μορφή τους και αυτή είναι η καταλληλότερη στιγμή για επεμβάσεις. Αυτή είναι η ποιο σημαντική επέμβαση για την ελιά σε όλη την περίοδο του έτους. Έντομα όπως η βαμβακάδα, οι ψώρες (κοκκοειδή), ο πυρηνοτρήτης (φυλλόβια γενιά), η κηκιδόμυγα κ.α. ξεκινούν να αναπτύσσουν υψηλούς πληθυσμούς με συνέπεια η καταπολέμισή τους να είναι επιβεβλημένη. Επίσης αυτή είναι η περίοδος του έτους κατά την οποία το γλοιοσπόριο ξεκινάει να αναπτύσσεται και αρχίζει για πρώτη φορά να επιτίθεται στις ταξιανθίες και τα άνθη του δέντρου. Λαμβάνοντας υπόψιν τις υψηλές ακόμη απαιτήσεις του δέντρου σε ενέργεια, την οποία χρειάζεται να διοχετεύσει στα άνθη για την ολοκλήρωση της γονιμοποίησης , γίνεται αντιληπτό πως δύναται να βοηθήσουμε ή όχι στην κατεύθυνση αυτή μέσο προγράμματος διαφυλλικών ψεκασμών που επιβάλλονται για την εποχή. Η επέμβαση αυτή λόγο της κρισιμότητας αλλά και της πολυπλοκότητας των καταπολεμούμενων εχθρών μπορεί να διασπαστεί και να εξελιχθεί σε δύο στάδια (20-25 Απριλίου & 1-5 Μαΐου). Στην πρώτη περίοδο (20-25 Απριλίου) προτείνεται να χρησιμοποιηθούν σκευάσματα χαλκού (Υδροξείδιο με οξυχλωριούχο, ή υποξείδιο), Pyriproxifen (για την αντιμετώπιση κοκκοειδών και βαμβακάδας) και διαφυλλικά, ενώ στη δεύτερη εφαρμογή (1-5 Μαΐου) προτείνεται η χρήση pyraclostrobin (γλοιοσπόριο (Colletotrichum gloeosporioides)) ενός εντομοκτόνου (deltamethrin) και κατά περίπτωση ενός ακόμη διαφυλλικού.

Μάιος

1. Ράντισμα

Ο μήνας της άνθησης. Η άνθηση εξελίσσεται κυρίως από τις  5 έως περίπου τις 25 του μήνα. Η περίοδος αυτή είναι η πιο ευαίσθητη περίοδος  για την καρποφορία των δέντρων και προτείνεται να μην γίνεται καμία απολύτως ενέργεια. Οτιδήποτε διαταράσσει τη φυσιολογική λειτουργία της επικονίασης (βροχοπτώσεις, ασυνήθιστα υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες, ξηρασία κ.α.) έχει άμεσο αποτέλεσμα στο βαθμό γονιμοποίησης των παραγόμενων από το δέντρο ανθέων και κατά συνέπεια στην παραγωγή του δέντρου. Για το λόγο αυτό η τελευταία επέμβαση γίνεται πριν την έναρξη της άνθησης το αργότερο (1-5 Μαΐου) με στόχο την καταπολέμηση του γλοιοσπόριο, του πυρηνοτρήτη (ανθόβια γενιά) και την ενίσχυση της ενέργειας των ανθέων. Σε αυτή την εφαρμογή (όπως περιγράφεται και στις επεμβάσεις του Απριλίου) προτείνεται η χρήση pyraclostrobin (γλοιοσπόριο (Colletotrichum gloeosporioides)) ιδανικά σε συνδυασμό με έναν μυκητοκτόνο επαφής (θειικό τριβασικό Χαλκό),   ενός εντομοκτόνου (deltamethrin) και κατά περίπτωση ενός ακόμη διαφυλλικού.

Ιούνιος

1. Λίπανση

Τον Ιούνιο ξεκινάει η καλλιεργητική περίοδος του επόμενου ημερολογιακού έτους.  Τα δέντρα έχουν ολοκληρώσει το δέσιμο οπότε η προσοχή των καλλιεργητών θα πρέπει να  επικεντρώνεται στην ποιότητα της φετινής παραγωγής και στην προετοιμασία των οργάνων που θα αποτελέσουν τη βάση της παραγωγής του επόμενου έτους. Τα δέντρα χρειάζονται ενέργεια για να διοχετεύσουν από τη μία στους καρπούς με στόχο την αύξηση του μεγέθους και της ελαιοπεριεκτικότητάς τους χωρίς όμως να στερούν τη σωστή ανάπτυξη νέων βλαστών πάνω στους οποίους θα στηριχτεί η καρποφορία του επόμενου έτους ( οι ελιές καρπίζουν κυρίως σε βλαστούς δύο και τριών ετών). Στη φάση αυτή τα δέντρα αρχίζουν σταδιακά να καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες καλίου (στοιχείο που επεμβαίνει άμεσα στην αύξηση μεγέθους του καρπού και στην αύξηση της ελαιοπεριεκτικότητας) με τις ανάγκες να κορυφώνονται μετά τη ¨σκλήρυνση του πυρήνα¨ (15-20 Αυγούστου) περίοδο που για τα δέντρα ξεκινάει η φάση της ¨ωρίμανσης του καρπού¨. Στη διαδικασία αυτή τα δέντρα απορροφούν σημαντικές ποσότητες καλίου από το έδαφος και γι αυτό προτείνεται η ¨επιφανιακή λίπανση¨ να εφαρμόζεται στις αρχές Ιουνίου.

2. Ράντισμα

Παρόλο που ο Ιούνιος είναι ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού οι πρώτες του ημέρες παραμένουν δροσερές (ιδιαίτερα τις νυχτερινές ώρες) με υψηλά ακόμη επίπεδα ατμοσφαιρικής υγρασίας, συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό ποικιλίας εντόμων και μυκήτων. Το γλοιοσπόριο (Colletotrichum gloeosporioides) είναι ένας σημαντικός παθογόνος μύκητας ο οποίος από μετρήσεις που έχουν γίνει αυτή την περίοδο βρίσκετε στη μεγαλύτερη καμπύλη ανάπτυξής του και επιβεβλημένα (ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που τα προηγούμενα χρόνια έχουν διαπιστωθεί προσβολές) χρειάζεται καταπολέμηση. Εκτός όμως των μυκήτων  αρκετά έντομα ξεκινούν αυτή την περίοδο τη ζημιογόνο δράση τους. Οι κυριότεροι εντομολογικοί εχθροί που χρίζουν αντιμετώπισης αυτή την εποχή είναι η πλέον ζημιογόνα γενιά Πυρηνοτρήτη (Καρπόβια γενιά) και η ψώρες (κοκκοειδή) οι οποίες ξεκινούν (από το έδαφος ή τα σημεία διαχείμανσης στους ιστούς των δέντρων) την ανοδική τους πορεία προς τα φύλλα και τους καρπούς. Αρχίζουν να γίνονται αντιληπτές κυρίως το τρίτο δεκαήμερο του μήνα και δύναται να αντιμετωπιστούν (πριν προκαλέσουν οικονομική ζημιά στους καρπούς) έως και τις αρχές Αυγούστου. Προτείνεται η εφαρμογή pyraclostrobin (γλοιοσπόριο (Colletotrichum gloeosporioides)) ιδανικά σε συνδυασμό με έναν μυκητοκτόνο επαφής (υποξείδιο του Χαλκού),   ενός εντομοκτόνου (Phosmet) και κατά περίπτωση ενός ή και μίγματος διαφυλλικών αφού την περίοδο αυτή (όπως έχει προαναφερθεί) ξεκινάει η περίοδος αύξησης των καρπών και σταδιακά το δέντρο χρειάζεται ποσότητες φωσφόρου και καλίου. Είναι σημαντικό να διατηρούμε με τη χρήση διαφυλλικών τις αποθήκες των φύλλων σε υψηλά επίπεδα ειδικά σε περιπτώσεις έντονης καρποφορίας.

3. Άρδευση

Η περίοδος αυτή είναι πολύ σημαντική για τη σωστή και ισορροπημένη ανάπτυξη των βλαστών αλλά και των καρπών. Στις περιπτώσεις που αυτό είναι δυνατόν (ποτιστικές καλλιέργειες) η άρδευση δίνει την απαραίτητη ενέργεια στα δέντρα να αυξήσουν την κινητικότητα στοιχείων μέσα από το κυκλοφορικό τους σύστημα και κατά συνέπεια αυξάνει τις αντοχές και τις λειτουργίες τους την περίοδο του καλοκαιριού. Είναι σημαντικό στην περίπτωση επιλογής κοκκώδους επιφανειακής λίπανσης η άρδευση να έπεται της εφαρμοζόμενης λίπανσης για την καλύτερη και ταχύτερη διάσπαση των λιπασμάτων. Ιδανικά προτείνεται η υδρολίπανση η οποία εκτός της δυνατότητας εύκολης διήθησης (στα σημεία που βρίσκονται τα ενεργά ριζικά τριχίδια), περιέχουν καλύτερα αφομοιώσιμες από τις ρίζες, μορφές θρεπτικών στοιχείων και αποτελεί φτηνότερη και αποδοτικότερη μορφή θρέψης.

Ιούλιος

1. Άρδευση

Ο Ιούλιος είναι ο μήνας της παρατήρησης και των διορθωτικών κινήσεων τόσο για την τρέχουσα παραγωγή (μέγεθος και ποιότητα καρπών, εντομολογικές προσβολές), όσο και για την παραγωγή του επόμενου έτους (σωστή ανάπτυξη νεαρών βλαστών). Το μήνα αυτό οι θερμοκρασίες βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα του έτους ενώ οι βροχοπτώσεις στα χαμηλότερα, φαινόμενο που δυσκολεύει τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού των δέντρων. Η υδατική καταπόνηση των δέντρων αυτή την εποχή  οδηγεί σε κλείσιμο των στοματίων της, το οποίο εμφανίζεται πιο έντονο στα νεαρά (και ζωηρότερα) κυρίως φύλλα παρεμποδίζοντας τη διαπνοή αλλά και τον εφοδιασμό του φυτού με διοξείδιο του άνθρακα και τελικά οδηγεί στη μείωση του φωτοσυνθετικού ρυθμού. Στις περιπτώσεις ποτιστικών καλλιεργειών η άρδευση αυτή την περίοδο προκαλεί μια άμεση επαναφορά του υδατικού δυναμικού στην αρχική φυσιολογική κατάσταση, η οποία όμως λόγο των συνθηκών είναι αρκετά εύθραυστη.

2. Ράντισμα

Λόγο των υψηλών θερμοκρασιών και της χαμηλής σχετικής υγρασίας ο Ιούλιος συνήθως παρουσιάζει χαμηλές προσβολές εντομολογικών και μυκητολογικών προσβολών. Ο κύριος εχθρός αυτή την εποχή είναι η Μαργαρόνια (φυλλοφάγο έντομο) η οποία προσβάλει την τρυφερή βλάστη του δέντρου (φύλλα και βλαστούς, λιγότερο και καρπούς). Συνήθως η ζημιά από την προσβολή δεν είναι σημαντική σε δένδρα μεγάλης ηλικίας, αλλά όταν το έντομο προσβάλλει φυτώρια δενδρυλλίων ελιάς μπορεί να παρατηρηθεί πλήρης καταστροφή των φυτών. Προσοχή και ετοιμότητα χρειάζεται να έχουμε και για εχθρούς όπως ο δάκος και οι ψώρες που δύναται να χρήζουν αντιμετόπισης αυτή την περίοδο. Στην περίπτωση που κριθεί απαραίτητο συστήνεται η εφαρμογή με εντομοκτόνο με καθολικό ή δολωματικό ψεκασμό (Fosmet, alpha cypermethrin, acetamiprid κ.α.).

Διαφυλλικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σκευάσματα (Glycine Betaine, kaolin, 1-methyl-4-dimethylaminomethyl-5-hydroxybenzimidazole κ.α.)  τα οποία μειώνουν με διάφορους τρόπους το υδατικό στρες των φυτών και βοηθούν στην φυσιολογική λειτουργία τους, σε συνδυασμό με προσθήκη απαραίτητων για την εποχή και τις συνθήκες θρεπτικών στοιχείων.

3. Λίπανση

Σε περίπτωση έντονης καρποφορίας οι μεγάλες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων που απορροφούνται από τους καρπούς αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα αύξησης των βλαστών οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την καρποφορία του επόμενου έτους. Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν προτείνεται στα αρδευόμενα κτήματα η εφαρμογή μιας ακόμη ποσότητας καλίου και αζώτου. Η ποσότητα είναι άμεσα εξαρτώμενη από την εικόνα των δέντρων (το βαθμό και την εικόνα της νέας βλάστησης, την ποσότητα του καρπού, εξωγενής παράγοντες κ.α.).

Αύγουστος

1. Ράντισμα

Ο Αύγουστος είναι ο μήνας στον οποίο ολοκληρώνεται η αύξηση του μεγέθους του καρπού αφού πλέον συντελείτε η σκλήρυνση του πυρήνα (συνήθως 1-15 Αυγούστου) και ουσιαστικά ξεκινάει η περίοδος ωρίμανσης. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από την αστάθεια του καιρού με χαμηλότερες συνήθως θερμοκρασίες (ιδιαίτερα τις νυχτερινές ώρες) και συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη εντόμων και μυκήτων.

Ο δάκος αυτή την περίοδο βρίσκει τους καρπούς της ελιές ιδιαίτερα ελκυστικούς και η διαδικασία ωοτοκίας ξεκινάει να δημιουργεί σημαντική οικονομική ζημιά στις καλλιέργειες. Οι ψώρες αυτήν την περίοδο (αν δεν έχουν αντιμετωπιστεί ήδη έως αυτό το σημείο) ξεκινούν να προσβάλλουν πλέον καρπούς και να προκαλούν οικονομική ζημιά στην παραγωγή αφού μετά την προσβολή τους αυτοί μετατρέπονται σε μη εμπορεύσιμοι. Οι μύκητες (κυκλοκόνιο, κερκόσπορα, γλυοσπόριο) επίσης (το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα) ξεκινούν να αναπτύσσονται με τις προσβολές να φτάνουν στο υψηλότερο στάδιο προσβολής τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου.

Προτείνεται αυτή την περίοδο (10-20 Αυγούστου) να γίνονται ψεκασμοί με κάποιο μυκητοκτόνο επαφής (Υποξείδιο του χαλκού ή θειικό τριβασικό χαλκό), εντομοκτόνο δηλητήριο (σε περίπτωση που διαπιστωθούν υψηλοί πληθυσμοί δάκου ή και πληθυσμών κοκκοειδών)(Fosmet, alpha cypermethrin, lamda cyhalothrin) και μίγματος διαφυλλικών για την υποβοήθηση της διαδικασίας ωρίμανσης με στόχο την πρωίμιση και έγκαιρη συγκομιδή της παραγωγής το χειμώνα πριν ξεκινήσουν οι πρώτοι παγετοί.

2. Άρδευση

Παρόλο που τον Αύγουστο η μέση θερμοκρασία σταδιακά μειώνεται οι βροχοπτώσεις παραμένουν λιγοστές και οι θρεπτικές ανάγκες των δέντρων υψηλές. Η άρδευση αυτή την περίοδο μετατοπίζει σκλήρυνση του πυρήνα χρονικά πιο πίσω δίνοντας ένα μικρό ακόμη περιθώριο αύξησης του μεγέθους των καρπών. Παράλληλα εξασφαλίζει την απαιτούμενη μεταφορά στοιχείων από το έδαφος ώστε το δέντρο να βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και με γεμάτες αποθήκες την περίοδο ωρίμανσης.

Η πρακτική της επιλογής του υδατικού στρες (μηδενική άρδευση) στα φυτά αυτή την περίοδο, βοηθάει στην πρωίμιση της ωρίμανσης  σε βάρος όμως της σωστής λειτουργίας του οργανισμού των δέντρων.

3. Αφαίρεση λαίμαργων βλαστών

Η περίοδος που ακολουθεί την εφαρμογή κλαδέματος (20 Φεβρουαρίου – 20 Μαρτίου), είναι μία περίοδος έντονης λειτουργίας των δέντρων. Σε αυτή τη φάση οι ακτίνες του ήλιου (ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες) εισέρχονται στο εσωτερικό του δέντρου και δύναται να προκαλέσουν εγκαύματα στο φλοιό των κεντρικών βραχιόνων (κλαδιών). Στην περίπτωση αυτή παρεμβαίνουν αυτόματα οι αμυντικοί μηχανισμοί του φυτού,  ενεργοποιώντας τους κοιμώμενους οφθαλμούς οι οποίοι βρίσκονται στο φλοιό των κλαδιών και αναπτύσσοντας νέα ζωηρή βλάστη (λαίμαργους βλαστούς) η οποία εκτός των άλλον βοηθάει τη σκίαση του φλοιού προστατεύοντάς τον από ηλιοεγκαύματα. Οι βλαστοί αυτοί παρόλο που τρέφονται εις βάρος των παραγωγικών τμημάτων του δέντρου παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην σωστή λειτουργία του οργανισμού αφού βοηθούν άμεσα στη διαδικασία φωτοσύνθεσης και θρέψης, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αντικατάσταση γερασμένων κλάδων.

Η διαδικασία αφαίρεσης των λαίμαργων βλαστών αποτελεί τμήμα της διαδικασίας του κλαδέματος και προτείνετε να εκτελείται μετά τις 15 Αυγούστου (μειώνονται οι πιθανότητες εγκαυμάτων) ώστε να διευκολύνεται η διέλευση φωτός και αέρα στο εσωτερικό των δέντρων.

Σεπτέμβριος

1. Ράντισμα

Μετά την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας με τη μεγαλύτερη καμπύλη αύξησης πληθυσμού και προσβολών του Γλοιοσπορίου. Αυτό είναι φυσικό λόγο των ιδανικών συνθηκών (θερμοκρασίας και υγρασίας) και σε ειδικά σε περιπτώσεις προσβολών τα προηγούμενα χρόνια, αυτή είναι η τελευταία περίοδος καταπολέμησης του μύκητα αυτού. Ο δάκος επίσης παραμένει ένας από τους ποιο σημαντικούς εντομολογικούς εχθρούς της περιόδου που απαραίτητα πλέον πρέπει να ελεγχθεί.

Προτείνεται αυτή την περίοδο (πρώτο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου) η εφαρμογή ενός δυνατού και αποτελεσματικού για το γλοιοσπόριο μυκητοκτόνου (difenoconazole, azoxystrobin, trifloxystrobin κ.α.) ιδανικά σε συνδυασμό με κάποιο χαλκούχο σκεύασμα (υδροξείδιο του χαλκού), ενός εντομοκτόνου (Deltamethrin, beta cyfluthrin, lamda cyhalothrin κ.α.)

Οκτώβριος

1. Ράντισμα

Τον Οκτώβριο μπαίνουμε στο τελικό στάδιο καλλιέργειας πριν από τη συγκομιδή (ξεκινάει συνήθως το Νοέμβριο) με υψηλές συνήθως βροχοπτώσεις και σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Τα προβλήματα που χρειάζονται την προσοχή μας σε αυτό το στάδιο είναι ο δάκος, το κυκλοκόνιο και ο βαθμός ωρίμανσης των καρπών. Στο στάδιο αυτό προτείνεται εφαρμογή ενός χαλκούχου μυκητοκτόνου (Υδροξείδιο του χαλκού ή Θειικός τριβασικός χαλκός) και ενός εντομοκτόνου (beta cyfluthrin κ.α.) δίνοντας μεγάλη προσοχή στις εγκρίσεις των σκευασμάτων που αφορούν τις ημέρες πριν από τη συγκομιδή.

Ελέγχοντας το βαθμό ωρίμανσης των καρπών παρεμβαίνουμε ή όχι με μίγματα διαφυλλικών σκευασμάτων ώστε να βοηθήσουμε περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση.

Νοέμβριος – Δεκέμβριος

1. Συγκομιδή

Η περίοδος της συγκομιδής για την ελιά καλαμών είναι μακρά. Ξεκινάει από τις αρχές Νοεμβρίου (κάποιες φορές από τέλη Οκτωβρίου) και μπορεί να κρατήσει (αν το επιτρέψουν οι καιρικές συνθήκες) έως και τα Χριστούγεννα. Η συγκομιδή του καρπού γίνεται κυρίως με τα χέρια (τα τελευταία χρόνια έχουν εξελιχθεί διάφορα μηχανήματα που βοηθούν τη μηχανοσυλλογή) και έχει μεγάλη διάρκεια λόγο του διαφορετικού χρόνου ωρίμανσης των καρπών (συγκομίζονται μόνο οι ώριμου καρποί σε δύο ή περισσότερα ¨χέρια¨).

2. Ράντισμα

Την περίοδο αυτή συνήθως δεν επεμβαίνουμε χημικά στη διαδικασία κυρίως επειδή πρόκειται για βρώσιμο προϊόν το οποίο καταναλώνεται νωπό. Οποιαδήποτε εφαρμογή αυτή την περίοδο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή (στις εγκρίσεις των χρησιμοποιούμενων προϊόντων) ώστε να μην μετακυλήσουμε στην τροφική αλυσίδα βλαβερές χημικές ουσίες.

Στο τέλος της συγκομιδής προτείνεται ένας ψεκασμός. Τα δέντρα έχουν υποστεί πληγές κατά τη διαδικασία της συγκομιδής οι οποίες αποτελούν σημεία εισόδου διαφόρων μυκήτων και εντόμων. Η χρήση ενός βορδιγάλειου πολτού είναι η πιο ενδεδυμένη λύση γι αυτή την εφαρμογή (λόγο και του υψηλού βαθμού προσκολλητικότητας του σκευάσματος).

3. Εδαφολογικές και φυλλοδιαγνωστικές αναλύσεις

Ιδανική περίοδο λήψης δειγμάτων για τις αναλύσεις αυτές είναι οι μήνες από Νοέμβριο έως Ιανουάριο. Την περίοδο αυτή η λειτουργίες των δέντρων κινούνται σε χαμηλά επίπεδα, δίνοντάς μας τη δυνατότητα (και το χρόνο) να ελέγξουμε τη διαθεσιμότητα και να παρέμβουμε στις αποθήκες στοιχείων του εδάφους αλλά και των δέντρων.

Ο ετήσιος έλεγχος βοηθάει καλύτερα στην κατανόηση και την πρόληψη προβλημάτων θρέψης που δημιουργούνται και γι αυτό το λόγο η φυλλοδιαγνωστική ανάλυση προτείνεται να γίνεται ετησίως, ενώ η εδαφολογική ανάλυση προτείνεται να γίνεται με συχνότητα τριών ετών.

Μέσα από τη φυλλοδιαγνωστική ανάλυση ελέγχουμε την πληρότητα (ή τις ελλείψεις) των στοιχείων που υπάρχουν στις αποθήκες των φύλλων του δέντρου και θα χρησιμοποιηθούν κατά το πρώτο στάδιο ανάπτυξης και διαφοροποίησης οφθαλμών όταν αυτά, με την άνοδο της θερμοκρασίας βγουν από την απαραίτητη περίοδο λήθαργου που βρίσκονται αυτή την εποχή (Φεβρουάριο).

Με την εδαφολογική ανάλυση ελέγχουμε τον τύπο και την ποιότητα του εδάφους, την πληρότητα (ή τις ελλείψεις) των στοιχείων που υπάρχουν στις αποθήκες του εδάφους, και οργανώνουμε ένα πρόγραμμα για την καλύτερη προσαρμογή της καλλιέργειας σε αυτό. Μέσα από τον ετήσιο έλεγχο των φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων, παρακολουθούμε την επίδραση του προγράμματος που εφαρμόζουμε στα δέντρα και παρεμβαίνουμε με τις κατάλληλες κινήσεις οι οποίες θα αυξήσουν το βαθμό απορροφησιμότητας των στοιχείων από τα δέντρα.

4. Συμπληρωματική Λίπανση

Η συμπληρωματική λίπανση αφορά στοιχεία του εδάφους τα οποία χρειάζονται ρύθμιση και αφορά κυρίως στοιχεία τα οποία χρειάζονται ειδικές συνθήκες (υψηλές βροχοπτώσεις, μεγάλη διάρκεια αφομοίωσης κ.ο.κ.) για την καλύτερη διασπορά τους στο έδαφος. Λόγο της ιδιαιτερότητας της, η εφαρμογή είναι περιστασιακή και γίνεται με συγκεκριμένα στοιχεία (ιχνοστοιχεία, οργανική ουσία, φωσφόρου, καλίου) σε περιπτώσεις ελλείψεων κυρίως τους μήνες από Νοέμβριο έως και Ιανουάριο.